Avrupa Birliği, Macaristan'ın çekimser kalmasının ardından Ukrayna ile katılım müzakerelerini başlatma kararı aldı; Gürcistan'a aday statüsü verildi.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Brüksel'deki liderler zirvesinden çıkan sonuçla ilgili "Bu çok güçlü bir siyasi sinyal, çok güçlü bir siyasi karar" dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, kararı "Ukrayna için bir zafer. Tüm Avrupa için bir zafer." olarak nitelendirdi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "Stratejik bir karar ve bloğun tarihine kazınacak bir gün" diye konuştu. Leyen, "Verdiğimiz sözleri yerine getirdiğimiz için gururlu ve ortaklarımız için sevinçliyiz" dedi.
Bu arada AB, Bosna Hersek ile "üyelik kriterlerine gerekli uyum derecesine ulaşıldığında" müzakerelere başlayacağını duyurdu. Avrupa Komisyonu'nun bir sonraki adımlara karar vermek için Balkan ülkesinin kaydettiği ilerleme hakkında mart ayına kadar rapor vermesi gerekecek.
Brüksel'de düzenlenen liderler zirvesinde sağlanan ilerleme, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın veto tehditleri arasında gerçekleşti.
"Müzakerelere başlamak mantıksız"
Macaristan Başbakanı Orban, katılım müzakerelerinin başlatılması yönünde yaptıkları oylamada çekimser kalmalarını savundu.
Orban, Facebook'ta yayınladığı bir videoda, "Macaristan'ın diğer 26 ülke tarafından yapılan bu "anlamsız" seçimin sorumluluğunu paylaşmak istemediğini" ve "bu nedenle çekimser kaldığını" söyledi.
Geçen yıl temmuz ayında aday ülke ilan edilmesinin ardından Ukrayna'ya müzakerelere başlaması için ön koşul olarak yedi reform verildi. Brüksel bu çalışmaların henüz tamamlanmadığını ancak süreci bir sonraki aşamaya taşımak için yeterli olduğunu söylerken Orban buna itiraz etti.
Orban, "Macaristan'ın tutumu nettir: Ukrayna AB üyeliği müzakerelerine başlamaya hazır değildir. Bu koşullar altında Ukrayna ile müzakerelere başlamak tamamen anlamsız, mantıksız ve yanlış bir karardır ve Macaristan bu tutumunu değiştirmeyecektir" dedi.
Liderlerden kutlama mesajları
Ukrayna lideri Zelenskiy, video mesajında "Bu Ukrayna için bir zaferdir. Tüm Avrupa için bir zafer. Motive eden, ilham veren ve güçlendiren bir zafer. Tarih, özgürlük için savaşmaktan yorulmayanlar tarafından yazılır" dedi.
Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu da "Moldova bugün AB'nin katılım müzakerelerine onay vermesiyle yeni bir sayfa açıyor. Bugün Avrupa'nın sıcak kucağını hissediyoruz. Yolculuğumuza verdiğiniz destek ve inancınız için teşekkür ederiz," şeklinde mesaj paylaştı. Sandu, "AB üyesi olmak için gereken sıkı çalışmayı yapmaya kararlıyız. Moldova bu zorluğun üstesinden gelmeye hazırdır" dedi.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zourabichvili, kendi ülkesiyle ilgili alınan kararın "Gürcistan ve kıtanın geri kalanı için anıtsal bir dönüm noktası" olduğunu söyledi. Zourabichvili, "Gürcistan halkının sarsılmaz iradesi konuştu ve hak ettiği adaylık statüsüne kavuştu. Gürcistan'ın Avrupa ailesiyle yeniden birleşmesi geri dönülemez bir olasılık!" dedi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 24 Şubat 2022'deki Rus işgalinden bu yana savaş halinde olan bir ülke için "bir perspektif" sunan Ukrayna'ya yönelik "güçlü bir destek işaretini" memnuniyetle karşıladığını kaydetti.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas, "her şeye rağmen" bu anın gerçekleştiğini belirtirken, İrlandalı mevkidaşı Leo Varadkar da yeşil ışığın "Avrupa ortak evimizde bizimle birlikte hak ettikleri yere sahip olduklarına inandıklarını bilmek moral açısından büyük bir destek olacak" şeklinde konuştu.
Şimdi ne olacak?
AB'nin kararı, tam üyelikte önce yıllarca sürebilecek uzun ve son derece teknik bir sürecin ilk adımı oldu.
Bundan sonra katılım müzakereleri için bir yol haritası belirleyen ayrıntılı bir belge olan bir müzakere çerçevesi hazırlanacak ve bu belgenin 27 üye devlet tarafından yine oybirliğiyle onaylanması gerekecek.
Ukrayna'nın geriye kalan üç önkoşulu yerine getirmesi durumunda bunun mart ayındaki AB liderlerinin toplantısında gerçekleşebileceği belirtiliyor.
AB liderleri genişleme konusunu çözüme kavuşturduktan sonra, Ukrayna'ya uzun vadeli mali destek sağlamak üzere 50 milyar Euroluk özel bir fon üzerinde çalışacak.
Macar lider Orban, Avrupa'nın Ukrayna'ya 50 milyar Euroluk bütçe desteğine hala karşı çıkıyor.
Avrupa Konseyi Başkanı Michel, "Ukrayna'yı daha fazla mali yardımla desteklemek istiyoruz, ancak aynı zamanda Avrupa Birliği'nin önceliklerini de dikkate almak ve bütçemizi uyarlamak istiyoruz." dedi.
Michel, "Bugün ve bu gece Ukrayna halkının yanında olduğumuzu ve üye devletler tarafından alınan bu kararın Avrupa Birliği'nin güvenilirliği açısından son derece önemli olduğunu düşünüyorum." diye konuştu.