Gelecekteki salgınlarla mücadeleye yardımcı olacak küresel bir anlaşmanın hazırlanmasına yönelik müzakereler bir anlaşma taslağı oluşturulamadan sona erdi.
Sürece yakın kaynakların Reuters'e yaptığı açıklamaya göre, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 194 üye ülkesindeki müzakereciler, yasal olarak bağlayıcı bir metnin bu ayın sonlarında yapılacak Dünya Sağlık Asamblesi'nde kabul edilmesi amacıyla cuma günü sonuna kadar nihai bir anlaşma taslağı oluşturmayı umuyorlardı.
Ancak bir yetkili, öğle yemeğinde metin üzerinde müzakere etmeyi bıraktıklarını ve bunun yerine önümüzdeki birkaç hafta, ay ve hatta yıllar içinde anlaşma üzerinde çalışmaya en iyi şekilde nasıl devam edebilecekleri üzerinde durmaya başladıklarını söyledi.
Belgenin amacı, pandemilerle mücadeleye ilişkin mevcut kurallarda yapılan bir dizi güncellemenin yanı sıra, Covid-19 salgınının milyonlarca insanı öldürmesinin ardından dünyanın yeni patojenlere karşı savunmasını güçlendirmekti.
Ancak uzmanlar, müzakere süreci boyunca özellikle eşitlik konusunda derin anlaşmazlıklar yaşandığını ve bir anlaşmaya varmak için gereken zaman çizelgesinin yeterli olmadığını söyledi. Anlaşmanın bazı ülkelerde siyasallaştırıldığı da belirtildi.
Aşı paylaşımı
“Patojenlere erişim ve faydalar sistemi” hakkındaki ayrıntılar da dahil olmak üzere anlaşmanın en ihtilaflı unsurlarından bazıları, daha sonraki tartışmalar için iki yıl sonrasına kadar ertelendi.
Sistem, yeni virüsler veya türler gibi pandemik potansiyeli olan materyallerin paylaşımını kodlamayı ve bunun sonucunda geliştirilen aşılardan, ilaçlardan ve testlerden tüm ülkelerin adil bir şekilde yararlanmasını sağlamayı amaçlıyor.
Mevcut taslak, ilaç üreticilerinin bu tür ürünlerin yüzde 10'unu DSÖ'ye bağışlamak üzere ayırmalarını ve sağlıkla ilgili acil durumlarda yoksul ülkelerde dağıtmak üzere kuruluşun uygun fiyatlarla satın alması için ilave yüzde 10'unu ayırmalarını isteyen bir madde içeriyor.
İngiliz Telegraph gazetesinde bu haftanın başlarında yer alan bir haberde, İngiltere'nin aşılarının beşte birini bağışlamaya zorlayacağı söylenen bir anlaşmayı imzalamayacağı belirtilmişti.
Görüşmelere katılan bir yetkili, çoğu ülkenin daha adil aşı erişimi taahhüdünü desteklediğini ancak sabit bir yüzdeye ulaşılmadığını söyledi.
Pandemik influenzayı düzenleyen mevcut bir anlaşmada da aşıların uygun fiyatlarla satılmasına veya DSÖ'ye bağışlanmasına ilişkin bir madde yer alıyor. Üreticilerle müzakerelerde esneklik sağlamak amacıyla her iki seçenek için de yüzde 5 ile yüzde 20 arasında bir oran belirlenmişti.
Bu çerçeve, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ineklerin yanı sıra diğer hayvanlar ve kuşlar arasında da tespit edildikten sonra alarma geçilen H5N1 kuş gribi türünün insanlar arasında kolayca bulaşabilir hale gelmesi durumunda devreye girmesi bekleniyor.
Dünya Sağlık Örgütü şu anda bu tehdidin, insandan insana yayıldığına dair hiçbir kanıt bulunmadığından düşük olduğunu değerlendiriyor.
Dışarıdan uzmanlar, özellikle birçok ülke için seçim yılında uzun gecikmeler yaşanması durumunda pandemi anlaşmasına yönelik siyasi ivme kaybının risk oluşturacağını söyledi. .
İhmal Edilen Hastalıklar İçin İlaçlar Girişimi'nin (DNDi) Politika Direktörü Michelle Childs, "Masada, eğer irade ortaya konursa fark yaratabilecek öneriler var" dedi.
Baltimore'daki Johns Hopkins Üniversitesi'nden küresel sağlık hukuku uzmanı Alexandra Phelan, "Anlaşmanın başarısız olması durumunda kolektif küresel sağlığımız ve güvenliğimiz, sürecin hiç başlamaması durumunda olduğundan daha da savunmasız hale gelebilir," dedi.
