VİYANA - SNmedia.at/2024 yılı itibarıyla NATO içinde en fazla savunma harcamasını yapan ülke, yaklaşık 895,6 milyar euro ile Amerika Birleşik Devletleri oldu. Bu rakam, NATO'nun genel savunma kapasitesinde ABD'nin baskın rolünü bir kez daha gözler önüne seriyor.
Avrupa'da Harcamalar Yükseliyor
Avrupa genelinde savunma bütçeleri reel olarak %11,7 oranında artarak yaklaşık 423,3 milyar euroya ulaştı. Bu artış, Avrupa'nın üst üste on yıl boyunca savunma harcamalarını büyüttüğünü gösteriyor. 2014 ile 2024 yılları arasında Avrupa'daki savunma bütçeleri %50'nin üzerinde bir artış kaydetti.
Almanya ve Polonya’dan Dikkat Çeken Artışlar
Dünyanın dördüncü büyük savunma bütçesine sahip Almanya, 2023-2024 döneminde askeri harcamalarını %23,2 oranında artırdı. Almanya ayrıca bu artışı sürdürülebilir kılmak adına yeni bir yasa tasarısını hayata geçirdi.
Polonya ise 2022 yılında dünyanın en fazla savunma harcaması yapan 20. ülkesi iken, 2024'te 15. sıraya yükseldi. Bu değişim, ülkenin askeri kapasiteye verdiği önemin göstergesi olarak değerlendiriliyor.
AB Ülkelerinde GSYH’ye Oranla Savunma Giderleri Artıyor
NATO üyesi olan 23 Avrupa Birliği ülkesinin toplam savunma harcamaları, 2024 yılında gayrisafi yurtiçi hasılalarının (GSYH) yaklaşık %2’sine denk geldi. Bu oranın 2025’te %2,04’e çıkması bekleniyor. ABD Başkanı Donald Trump ise bu oranı %5’e çıkarmaları yönünde Avrupa ülkelerine baskı yapıyor.
Avrupa'da Tartışmalı Artış Hedefleri
Trump’ın talepleri Avrupa’da farklı yankılar uyandırdı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas bu fikri desteklerken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron savunma harcamalarının GSYH'nin %3,5’ine çıkarılacağını açıkladı. Bu hedefin tutturulması, yıllık yaklaşık 30 milyar euroluk ek bir savunma yatırımı anlamına geliyor.
Büyüme Sürdürülebilir mi?
Avrupa ülkeleri mevcut büyüme oranlarını koruyabilirse, NATO üyesi ülkelerin savunma harcamaları beş yıl içinde GSYH'nin ortalama %3’üne, on yıl içinde ise %5’ine ulaşabilir. Ancak uzmanlar, bu büyümenin çoğu ülke için sürdürülebilir olmadığı görüşünde.
İspanya Trump’a Direniyor
İspanya, ABD’nin savunma harcamalarını hızla artırma çağrısına olumlu yaklaşmayan ülkelerden biri. Madrid hükümeti, askeri harcamaları 2029 yılına kadar %2 seviyesine çıkarma hedefi koydu. 2024’teki 17,5 milyon euroluk savunma bütçesinin, beş yıl içinde 36,5 milyon euroya ulaşması planlanıyor.
Ortak Tedarik Modeli Önerisi
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel’in direktörü Jeromin Zettelmeyer, Avrupa’nın savunma kabiliyetini maliyet açısından verimli şekilde artırması için ülkelerin silah ve ekipman tedarikinde ortak havuz sistemi kurması gerektiğini vurguladı.
