Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) küresel silah transferlerine ilişkin raporuna göre, Avrupa'da silah ithalatı son beş yılda (2019-2023), bir önceki beş yıllık döneme (2014-2018) kıyasla yaklaşık iki katına çıktı.
Rusya-Ukrayna savaşı sonrası artan jeopolitik risklerin ardından Avrupa'da birçok ülke savunma yatırımlarını artırma kararı alırken, kıtanın silah ithalatı beş yılda neredeyse iki katına çıktı. Bu dönemde silah alımı yüzde 94 oranında arttı.
Bu artışın büyük kısmı, Rus işgaline karşı savaşan ve 2022-2023 yılları arasında Avrupa'nın 2019-2023 silah ithalatının yüzde 23'ünü alan Ukrayna'ya yönelik yapılan silah transferleri oluşturdu.
Bir diğer deyişle, Avrupa'daki en büyük ithalatçı, kıtanın toplam silah ithalatının yüzde 23'ünü gerçekleştiren Ukrayna oldu.
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından sonra Batılı ülkelerin Kiev’e askeri yardımlarının artmasıyla Ukrayna'nın, 2019-2023 yıllarında dünyanın dördüncü en büyük ithalatçısı olması dikkati çekti.
Rusya-Ukrayna savaşı küresel silah pazarını önemli ölçüde değiştirirken, Ukrayna için en önemli iki ihracat ülkesi, ithal edilen malların yüzde 69'unu sağlayan ABD ve yüzde 30'unu tedarik eden Almanya oldu.
ABD liderliğini korudu
ABD, 2019-2023 döneminde silah ihracatını 2014-2018 dönemine göre yüzde 17 artırarak, bu alandaki liderliğini korudu.
Aynı dönemde Rusya'dan yapılan silah teslimatları ise yüzde 53 düştü.
2019-2023 döneminde 107 ülkeye silah satan ABD, bu alandaki "küresel silah tedarikçisi" rolünü artırarak son 5 yılda daha fazla ülkeye silah ihracatı yaptı.
Tek başına toplam küresel silah ihracatının yüzde 42'sini gerçekleştiren ABD, 2019-2023 yılları arasında 107 ülkeye, diğer tüm büyük ihracatçılardan daha fazla silah teslim etti.
Fransa'nın silah ihracatındaki yükselişi
Rusya, 2019 yılında 31 ülkeye önemli silahlar ihraç ederken, geçen yıl (2023) bu rakam 12 ülkeye geriledi.
Rusya, böylece dünyanın ikinci en büyük silah tedarikçisi unvanını Fransa'ya kaptırdı.
Halihazırda ABD ve Fransa, küresel silah ihracatında başı çekiyor.
Fransa'nın silah ihracatı, son dönemde yüzde 47 artarken, bu ülke, kayıtların tutulduğu 1950’den beri ilk kez Rusya'nın hemen önünde ikinci en büyük silah ihracatçısı konumuna yükseldi.
Fransa'nın silah ihracatında en büyük payı yüzde 42 ile Asya ve Okyanusya'daki ülkeleri alırken, ihracatın yüzde 34'ü Orta Doğu ülkelerine yapıldı.
Paris'in silah ihracatındaki artış ise büyük ölçüde Hindistan, Katar ve Mısır'a yapılan savaş uçakları teslimatından kaynaklandı.
Fransa ilk kez dünyanın en büyük silah ihracatçıları listesinde Rusya'nın önüne geçerek ikinci sırada yer alırken Moskova, üçüncü sıraya düştü.
Aynı dönemde Fransa'nın ihracatı artarken, Rusya'nın ihracatı yarı yarıya (yüzde 53) azaldı.
Fransız silah ihracatının en büyük alıcısı, tüm ihracatın yaklaşık yüsde 30'u ile Hindistan oldu.
Hindistan, 2019-2023 yılları arasında dünyanın en büyük silah ithalatçısı oldu; ancak ana tedarikçisi, tüm ithalatının yüzde 36'sını oluşturan Rusya olmaya devam etti.
İtalya'nın yükselişi
Aralarında bir başka Avrupa ülkesinin de bulunduğu diğer ülkelerin silah ihracatı son üç yılda artış gösterdi.
İtalya'da silah ihracatı yüzde 86 oranında artarken, Güney Kore de yüzde 12 oranında yükseldi.
Öte yandan Çin'in silah ihracatı yüzde 5,3, Almanya ve İngiltere'nin yüzde 14, İspanya'nın yüzde 2,2 ve İsrail'in yüzde 25 oranında azaldı.
Avrupa kimden silah satın alıyor?
Avrupa ülkelerinin 2019-2023 yılları arasında gerçekleştirdiği silah ithalatının yüzde 55'lik kısmı, ABD'den yapıldı.
Avrupa kime silah satıyor?
ABD ve Batı Avrupa ülkelerinin 2014-2018 döneminde yüzde 62 olan küresel silah ihracatındaki payının, 2019-2023 döneminde yüzde 72'ye yükselmesi de dikkati çekti.
Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip Almanya, küresel silah endüstrisindeki "Büyük Beşli"den birisi olurken, bu ülkenin silah ihracatı 2014-2018 dönemine kıyasla 2019-2023 döneminde yüzde 14 azaldı.
Rusya hariç toplam beş Avrupa ülkesi, Fransa (2. sıra), Almanya (5. sıra), İtalya (6. sıra), Birleşik Krallık (7. sıra) ve İspanya (8. sıra) dahil olmak üzere dünyanın en büyük 10 ihracatçısı arasında yer aldı. Hollanda 12. sırada yer alırken, onu İsveç (13.), Polonya (14.), İsviçre (17.), Ukrayna (18.), Norveç (19.) Belçika (22.) ve Belarus (23.) takip etti.
2019-2023 döneminde uluslararası silah transferlerinin yaklaşık yüzde 30'u Orta Doğu'ya yapılırken, bölgedeki ilk üç alıcı Suudi Arabistan, Katar ve Mısır oldu.
Orta Doğu ülkelerinin silah ithalatının çoğunluğu ABD (yüzde 52) tarafından sağlanırken, bu ülkeyi Fransa (yüzde 12), İtalya (yüzde 10) ve Almanya (yüzde 7,1) takip etti.
