Lübnan'da Hizbullah üyelerinin kullandığı çağrı cihazlarının Salı günü ülke genelinde neredeyse eş zamanlı olarak patladı.
Patlamada, sekiz yaşındaki bir kız çocuğu da dahil olmak üzere en az dokuz kişinin hayatını kaybettiği ve 3.000'i aşkın kişinin de yaralandığı açıklandı. Lübnan Sağlık Bakanı Firass Abiad, yaklaşık 2.750 yaralıdan en az 200'ünün durumunun kritik olduğunu bildirdi.
Lübnan Hizbullah'ı patlamalardan İsrail'i sorumlu tuttu. Hizbullah yetkilisi patlamanın örgütün iletişim ağı içersinde kullandığı çağrı cihazlarının hedef alındığı patlamanın bir İsrail "güvenlik operasyonunun" sonucu olduğunu iddia etti. İsrail ordusu ise suçlamalarla ilgili yorum yapmayı reddetti.
Çağrı cihazları nasıl eş zamanlı patladı?
Eş zamanlı patlamalara çağrı cihazı pillerinin aşırı ısınmasının neden olmuş olabileceği öne sürüldü ancak uzmanlar, patlama görüntülerinin pillerin aşırı ısınmasıyla uyuşmadığını belirtti.
Bunun yerine, tedarik zinciri saldırısı ihtimali göz önünde bulunduruluyor.
Reuters haber ajansına konuşan üst düzey bir Lübnanlı güvenlik kaynağı, İsrail'in Mossad istihbarat teşkilatının patlamalardan aylar önce Lübnanlı Hizbullah grubu tarafından ithal edilen 5.000 çağrı cihazının içine patlayıcı yerleştirdiğini iddia ediyor.
Tayvan'dan Budapeşte'ye kadar uzanan tedarik zincirindeki güvenlik ihlalinin, Hizbullah'ın iletişim ağını hedef alarak eşi benzeri görülmemiş bir patlamaya neden olabileceği üzerinde duruluyor.
Çağrı cihazları ne işe yarıyor?
AR-924 çağrı cihazı, Tayvan merkezli Gold Apollo'nun web sitesinde yer alan teknik özelliklere göre şarj edilebilir bir lityum pil içeriyor.
Pager olarak bilinen iletişim araçları, sesli mesaj veya 100 karaktere kadar sms alma özelliklerine sahip olabiliyor.
Ayrıca 85 güne kadar pil ömrüne sahip olduğu da iddia ediliyor. Bu, yıllar süren ekonomik çöküşün ardından elektrik kesintilerinin yaygınlaştığı Lübnan için hayati önem taşıyor.
Çağrı cihazları ayrıca, cep telefonlarından farklı bir kablosuz ağ üzerinde çalışıyor. Bu da acil durumlarda kullanımını güvenli hale getiriyor. Bu nedenle dünya çapındaki çok sayıda hastane hâlâ çağrı cihazlarına güveniyor.
Gold Apollo şirketi çarşamba günü yaptığı açıklamada, AR-924 çağrı cihazlarının kendisinin üretmediğini, kendi markasını kullanma lisansına sahip olan Macaristan'ın başkentinde bulunan BAC Consulting KFT tarafından üretildiği belirtilerek, konu ile ilgili daha fazla ayrıntı vermedi.
Tayvan Ekonomi İşler Bakanlığı, Gold Apollo'nun 2022'nin başından Ağustos 2024'e kadar 260.000 çağrı cihazı ihraç ettiğini, bunların 40.000'den fazlasının bu yılın ocak ve ağustos ayları arasında olduğunu açıkladı. Bakanlık, çağrı cihazlarının esas olarak Avrupa ve Amerika ülkelerine ihraç edildiğini ve Gold Apollo çağrı cihazlarının Lübnan'a doğrudan ihracatına ilişkin herhangi bir kaydının bulunmadığını belirtti.
Hizbullah neden çağrı cihazlarını kullanıyor?
Hizbullah üyeleri çağrı cihazlarını, İsrail'in Lübnan'daki cep telefonu ağları üzerinde yoğun gözetim yaptığına inanılan durumdan kaçınmanın bir yolu olarak görüyor.
Bu nedenle örgüt içindeki iletişim için büyük ölçüde çağrı cihazları kullanılıyor.
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah Şubat ayında yaptığı bir konuşmada, “Size söylüyorum, elinizdeki, eşinizin elindeki ve çocuklarınızın elindeki telefon bir ajan. Basit bir ajan da değil, ölümcül bir ajan. Belirli ve doğru bilgiler sağlayan ölümcül bir ajan. Dolayısıyla bu durumla yüzleşirken büyük bir ciddiyet gerekiyor,” diyerek uyarıda bulunmuştu.
İsrail 1996 yılında Hamas bomba uzmanı Yahya Ayyaş'ın telefonuna bomba yerleştirip öldürmesinin ardından örgütün üyeleri tarafından cep telefonu kullanımı terk edildi.
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan bir Hizbullah görevlisi, çağrı cihazlarının grubun daha önce kullanmadığı yeni bir marka olduğunu belirtti.
