İsrail'in hafta sonu düzenlenen İHA ve füze saldırılarının ardından İran'a misilleme yapma ihtimali, geçen yılkı protestoların ardından ekonomik sıkıntı ile daha sıkı sosyal ve siyasi baskılara hedef olan İran halkını önemli ölçüde endişeye sevk etti.
İran'ın siyasi liderleri ve askeri komutanları, İsrail'in herhangi bir misillemesine karşı daha sert bir şekilde yanıt verecekleri konusunda uyarılarda bulunurken, halk arasında bunun kendi hayatlara için nelere mal olacağı konusundaki meraklı bekleyiş sürüyor.
Ülkenin kuzeyindeki Amol şehrinde yaşayan 45 yaşındaki öğretmen Hesam, iki ülke arasında gerilimin tırmanmasının insanlar için yalnızca kötü bir haber olacağını düşünen çoğu İran vatandaşından biri.
Reuters’e duygularını dile getiren Hesam, “"Ekonomik baskı artacak, güvenliğimiz tehlikeye girecek... Ne pahasına olursa olsun çatışmalardan kaçınmalıyız. Savaş istemiyorum. İki çocuğumu nasıl koruyabilirim? Hiçbir yer güvenli olmayacak." diyerek görüşlerini özetledi.
Ev kadını Parvaneh ise İsrail saldırısının, yıllarca süren yaptırımlar, kötü yönetim ve yolsuzluk nedeniyle zayıflayan ekonomiye son darbe olmasından endişe ediyor.
İranın orta kısmında yer alan Yezd kenhtinde yaşayan 37 yaşındaki iki çocuk annesi, "Biz İranlılar yıllardır gereğinden fazlasına katlandık. Savaş yalnızca felaket getirir. Kocam bir fabrika işçisi. Bırakın bir kenara stok yapmayı şu anda temel ihtiyaç maddelerini almaya bile yetecek paramız yok" diyerek yaşadığı korkuyu dile getirdi.
İran'da ekonomik kriz
Orta halli ve düşük gelirli İranlılar, yüzde 50'nin üzerinde enflasyon, artan gıda ve konut fiyatları ile para biriminin keskin bir şekilde düşmesiyle mevcut ekonomik sıkıntıların yükünün önemli bir kısmımı omuzlamak zorunda kalıyor.
İran halkının önemli bir kısmı mevcut durumdan duyduğu endişeyi açık bir şekilde dile getirirken, bazı vatandaşlar ise İsrail'in 1 Nisan'da İran’ın Şam'daki Konsolosluğuna düzenlediği saldırı karşısında Tahran’ın misilleme yapmasından duyduğu gururu saklamıyor.
İran'ın saldırısından gurur duyanlar ne diyor?
Tebriz şehrinde bir devlet dairesinde memur olarak çalışan 30 yaşındaki Hüseyin Sabahi Reuters'e verdiği demeçte, "İsrail'e yönelik saldırılardan çok gurur duyuyorum. Bunu onlar başlattı. Biz de misilleme yapmak zorunda kaldık. İsrail hiçbir şey yapamaz. İran'ın çok güçlü olduğunu biliyorlar." diyerek Tahran’ın saldırısından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
İran’ın cumartesi günkü saldırısından kısa bir süre sonra devlet televizyonu, ülkedeki birçok şehirde Tahran'ın hamlesine destek veren "İsrail'e Ölüm" ve "Amerika'ya Ölüm" sloganları atılan küçük çaplı gösterileri ekranlara taşıdı.
“Daha fazla tecrit olacağız”
Bununla birlikte son gerilimin ekonomiyi daha fazla zora sokmasına ise kesin gözüyle bakılıyor.
Savaş gerginliği döviz talebinin yükselmesine neden olurken, İran borsalarından canlı verileri aktaran Bonbast.com'a göre ulusal para birimi riyal, cumartesi günkü saldırı sırasında kısa süreliğine ABD doları karşısında rekor seviyede düşerek 705 bine geriledi.
Tahran'da isminin açıklanmasını istemeyen bir iş insanı, "İnsanlar pazar gününden beri döviz alıyor. Savaş korkusu nedeniyle işlerimde bir canlanma oldu." dedi.
İran’da rejim karşıtı gösteriler tekrar başlar mı?
İran Devrim Muhafızları'nın istihbarat birimi, İranlı sosyal medya kullanıcılarını İsrail yanlısı paylaşımlarına karşı uyaran bir bildiri yayımladı.
Bu arada İran içindeki ve dışındaki bazı İranlı rejim muhalifleri, internet üzerinden İsrail'e desteklerini dile getirecek kadar ileri gitti.
Rejim karşıtı “ılımlı kampta” yer alan ve isminin güvenlik nedeniyle açıklanmasını istemeyen emekli bir İranlı yetkili ise "Birçok insan ekonomik sıkıntılar ve sosyal kısıtlamalar nedeniyle hayal kırıklığına uğramış durumda... İsrail'in bir saldırısı bastırılmış öfkelerini serbest bırakabilir ve protestoları yeniden canlandırabilir ki bu da ülke yabancı bir düşman tarafından tehdit edildiğinde ihtiyacımız olan son şey." dedi.
Yabancı diplomatlar ailelerini ülkelerine geri gönderiyor
Öte yandan ülke genelinde endişe duygusu, bazı Batılı hükümetlerin diplomatlarının ailelerini tahliye etmeye başlamasıyla daha fazla arttı.
Bu durum yaşlı İranlılara 1980'de Irak'ın işgali veya 1979 devriminin kargaşası sırasındaki atmosferi hatırlatıyor.
Tahran'da yaşayan ve diğerleri gibi tam adını vermek istemeyen mühendis Muhammed Rıza, "Yabancıların İran'dan ayrılması, İsrail tarafından saldırıya uğrayacağımızın bir işareti... Daha fazla tecrit, daha fazla perişan olacağız." ifadesini kullandı.