Sıcaklık stresi çiftlik hayvanlarının ölümüne neden oluyor. Gıda sistemlerimizi hayvan refahına da uyumlu şekilde nasıl değiştirebiliriz?
Avrupa'da son yıllarda yaşanan rekor sıcaklıklar besi hayvanlarını da olumsuz etkiliyor.
Temmuz 2022'de yaklaşık 10 bin tavuk, bir yolculukta sıcaklık stresinden öldü. O ay İngiltere'de sıcaklık ilk kez 40 santigrat dereceye ulaştı.
İngiliz yayıncı Carbon Brief'in haberine göre, Haziran ve Ağustos 2022 arasında 18 bin 500 tavuk nakliye sırasında ölürken, bu sayı bir önceki yılın aynı döneminde 325'te kalmıştı.
Ancak hayvanların çiftliklerde ve taşınmaları sırasında maruz kaldığı sorunları çözmek için alınan önlemlerin de olumsuz etkileri bulunuyor.
Soğutma çözümleri ciddi miktarda enerji tüketiyor
Birleşmiş Milletler tahminlerine göre, küresel gıda sistemi, insan kaynaklı tüm üretimin yaklaşık üçte birini oluşturarak sera gazı emisyonlarına halihazırda önemli bir katkıda bulunuyor.
Illinois Üniversitesi Urbana-Champaign'de atmosfer bilimleri bölümünden profesör Atul Jain, emisyonların yaklaşık beşte birinin hayvansal gıda ürünlerinden kaynaklandığını söylüyor.
Emisyonlar önemli ölçüde azaltılmadığı sürece, gezegen ısınmaya devam ediyor.
Sıcak ve sıkışık taşıma koşullarını azaltmanın en basit yollarından biri, her kamyona daha az hayvan bindirmek; ancak bu da yolda daha fazla araç ve daha fazla emisyon anlamına geliyor.
Bu arada çiftliklerde, sıcaklıkları düzenlemek için tasarlanan teknoloji de enerji tüketiyor.
Arizona'dan süt ürünleri veterineri Dr. Michelle Schack, "Vantilatörler ve su püskürtücülerin sadece kurulumu değil, harcadıkları elektrik miktarı da çok pahalı" diyor.
ABD'de kullanılan diğer çözümler arasında sıcakta hayvan konforunu tahmin eden uygulamalar, bilgisayar kontrollü soğutma ekranları ve ahırlarda klima yer alıyor.
"Sıcak stresi 36 milyar dolar kayba yol açabilir"
Sıcaklık stresi sadece hayvanları değil, işletmeleri de etkiliyor.
Lancet Planetary Health dergisinde yayınlanan 2022 tarihli bir çalışmaya göre, sıcaklık stresi sığırlarda kilo alımını, süt verimini ve doğurganlığı etkileyebiliyor. Bu da yüzyılın sonuna kadar 36 milyar euronun üzerinde kayba yol açabilir.
Indiana Purdue Üniversitesi'nde hayvan bilimleri bölümünde doçent olan Jackie Boerman, "İnekleri serinletmek istiyoruz ama aynı zamanda çevresel olarak sürdürülebilir olmak istiyoruz. Bu iki fikir bazen birbiriyle biraz çelişiyor" şeklinde konuştu.
Bu teknolojilerin çoğuna, iklim değişikliğine en az katkıda bulunan ancak bunun en ağır sonuçlarıyla karşılaşan yoksul ülkelerde erişilemiyor.
Çalışma, sığırların ısı stresi kayıplarının tropikal bölgede, ılıman bölgelere göre çok daha fazla olacağını ortaya koyuyor. Buna, iklim değişikliğine uyum sağlamaya yönelik tedbirlerin nispeten daha yüksek fiyatı neden oluyor.
Emisyonları nasıl düşürebiliriz?
Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi'nde profesör Gerald Nelson, gölgelik yapılar ve ekstra su kaynakları gibi basit şeylerin sıcağa uyum sağlamada büyük bir fark yaratabileceğini söylüyor.
Lancet çalışmasının yazarlarından Nelson, ayrıca sıcağa daha dayanıklı ırklara geçmenin de yardımcı olabileceğinin altını çiziyor.
Çiftliklerde güneş enerjisi veya diğer temiz enerji türlerinin kullanılması, soğutma maliyetini ve emisyonları azaltabilir. Ancak et ve süt ürünleri tüketimimizi azaltmak, yediklerimizden kaynaklanan emisyonları azaltmanın daha doğrudan bir yolu olarak gösteriliyor.
Bir sağlık araştırmasına göre, hayvanlardan elde edilen hiçbir gıdayı tüketmemek anlamına gelen vegan bir diyet, tüketilen her bin kalori başına sadece 0,7 kg karbondioksit üretiyor. Hayvansal ürünlerde yüksek oranda bulunan yüksek yağlı, düşük karbonhidratlı keto diyetinin ise her bin kalori için neredeyse 3 kg karbon ürettiği kaydedildi.
Laboratuvarda yetiştirilen etlerin de çiftlik ürünlerine olan bağımlılığımızı azaltmaya yardımcı olabileceğine dikkat çekiliyor.
Geçtiğimiz yıl ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) laboratuvarda hayvan hücrelerinden üretilen tavuk etinin satışı için onay verdi. Bu ürün yakında San Francisco ve Washington DC'deki restoranlarda satışa sunulacak.
Kaynak: BBC TURKÇE
